مواجهه جایگاه ایران در شاخص نوآوری با چالش‌های نهادی و زیرساختی
تاریخ انتشار: ۶ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۹۳۷۱۵۹
به گزارش خبرنگار مهر، دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن (گروه فناوری‌های نوین) مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در گزارشی به ارزیابی جایگاه ایران در شاخص جهانی نوآوری طی سالهای ۲۰۱۴-۲۰۲۲ پرداخته است.
در خلاصه مدیریتی این گزارش آمده است: ارزیابی محتوایی وضعیت ایران در شاخص جهانی نوآوری طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ نشان می‌دهد که جایگاه ایران در این شاخص طی سالهای مذکور ارتقا یافته و به رتبه پنجاه و سوم از میان ۱۳۲ کشور رسیده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
براساس ارکان اصلی این شاخص، ایران هرچند به لحاظ سرمایه انسانی، خروجی‌های خلاقانه و خروجی دانش و فناوری وضعیت متوسطی دارد، اما از نظر نهادها، پیچیدگی کسب و کار و زیرساختها با بیشترین چالشها برای نوآوری مواجه است.
به طور کلی جایگاه ایران در ارکان فرعی خلق دانش و دارایی‌های نامشهود نسبت به سایر ارکان فرعی مناسب‌تر است و در ارکان فرعی تحقیق و توسعه و تأثیر دانش وضعیت متوسطی دارد. اما جایگاه ایران در ارکان فرعی کارکنان دانشی، پیوندهای نوآوری، جذب دانش و انتشار دانش مناسب نیست.
ساختار شاخص جهانی نوآوری
شاخص جهانی نوآوری با همکاری سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO)، مؤسسه مطالعات اقتصاد جهانی (INSEAD) و از سال ۲۰۱۳ با همکاری دانشگاه کرنل آمریکا بررسی و اندازه گیری می‌شود.
این شاخص مشتمل بر ۸۱ متغیر فرعی است که به دو زیرشاخص اصلی، ورودی نوآوری و خروجی نوآوری تقسیم می‌شود. شاخص جهانی نوآوری از میانگین ساده زیرشاخص های ورودی و خروجی به دست می‌آید. ارکان اصلی نیز از میانگین ساده ارکان فرعی به دست می‌آید.
زیرشاخص ورودی نوآوری شامل پنج رکن اصلی است که عبارتند از: ۱. نهادها، ۲. سرمایه انسانی و پژوهشی، ۳. زیرساخت، ۴. پیچیدگی بازار، ۵. پیچیدگی کسب و کار، که هریک امتیازی بین صفر تا ۱۰۰ می‌تواند بگیرد. زیرشاخص خروجی‌های نوآوری نیز شامل دو رکن اصلی خروجی‌های دانش و فناوری و خروجی‌های خلاقانه است.
نمودار زیرشاخص ها و ارکان شاخص جهانی نوآوری
بررسی وضعیت کشورهای جهان در شاخص جهانی نوآوری
براساس گزارش شاخص جهانی نوآوری در سال ۲۰۲۲، تعداد ۱۵ کشور برتر جهان و تغییرات رتبه آنها در شاخص جهانی نوآوری در نمودار نشان داده شده است.
بر اساس آن سوئیس بین سالهای ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ در رتبه اول قرار گرفته است. سوئد بین سالهای ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ جزء سه کشور برتر بوده و چین در سال ۲۰۱۹ به جمع ۱۵ کشور برتر وارد شد و در سال ۲۰۲۲ در رده یازدهم و فرانسه در سال ۲۰۲۲ در رتبه دوازدهم قرار گرفت.
هند و فیلیپین در سال ۲۰۲۰ در جمع ۵۰ کشور برتر قرار گرفتند. کره جنوبی از رتبه دوازدهم در سال ۲۰۱۸ به جمع ۶ کشور برتر در سال ۲۰۲۲ وارد شد. در سال ۲۰۲۲ ترکیه با رتبه ۳۷ در جمع ۴۰ کشور برتر قرار گرفت و ایران در سال ۲۰۲۲ به رتبه ۵۳ رسید.
نمودار پانزده کشور برتر از نظر شاخص جهانی نوآوری ۲۰۲۲
در گزارش شاخص جهانی نوآوری در سال ۲۰۲۲ کشورهای جهان به چهار گروه براساس سطح درآمد سرانه به گروه کشورهای با درآمد سرانه بالا (۴۸ کشور)، گروه کشورهای با درآمد سرانه متوسط به بالا (۳۶ کشور) و گروه کشورهای با درآمد سرانه متوسط پایین (۳۴ کشور) تقسیم شده اند که ویتنام، هند و ایران سه کشور اول گروه کشورهای با درآمد سرانه متوسط پایین هستند.
جایگاه ایران در شاخص جهانی نوآوری
براساس شاخص جهانی نوآوری ۲۰۲۲ ایران با امتیاز ۳۲/۹ جایگاه پنجاه و سوم را در این شاخص دارد که از میانگین ساده زیرشاخص ورودی نوآوری و زیرشاخص خروجی نوآوری به دست می‌آید.
روند رتبه و امتیاز ایران در شاخص جهانی نوآوری طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ نشان می‌دهد که رتبه ایران در این شاخص صعودی و در حال ارتقا بوده است، به طوری که از رتبه ۱۲۰ در سال ۲۰۱۴ به رتبه ۵۳ در سال ۲۰۲۲ رسیده است.
جدول وضعیت ایران در شاخص جهانی نوآوری سال ۲۰۲۲
| زیرشاخص | امتیاز | رتبه | ارکان | امتیاز | رتبه | ارکان فرعی | امتیاز | رتبه |
| ورودی نوآوری | ۳۶.۵ | ۷۳ | نهادها | ۳۱.۱ | ۱۳۱ | محیط سیاسی | ۳۶.۹ | ۱۲۵ |
| محیط قانونی | ۴۳.۱ | ۱۲۰ | ||||||
| محیط کسب و کار | ۱۳.۳ | ۱۲۹ | ||||||
| سرمایه انسانی و پژوهش | ۳۵.۰ | ۵۴ | آموزش | ۴۴.۱ | ۸۴ | |||
| آموزش عالی | ۴۶.۴ | ۲۱ | ||||||
| تحقیق و توسعه | ۱۴.۴ | ۴۷ | ||||||
| زیرساخت | ۴۱.۱ | ۷۵ | فناوری اطلاعات و ارتباطات | ۶۵.۴ | ۸۶ | |||
| زیرساخت عمومی | ۴۳.۳ | ۳۱ | ||||||
| پایداری زیست محیطی | ۱۴.۷ | ۱۲۵ | ||||||
| پیچیدگی بازار | ۵۶.۸ | ۱۱ | اعتبار | ۲۷.۱ | ۶۵ | |||
| سرمایه گذاری | ۹۶.۵ | ۱ | ||||||
| تجارت، گوناگون سازی و مقیاس بازار و رقابت | ۴۶.۹ | ۸۷ | ||||||
| پیچیدگی کسب و کار | ۱۸.۷ | ۱۱۵ | کارکنان دانشی | ۱۹.۲ | ۹۷ | |||
| پیوندهای نوآوری | ۱۸.۱ | ۱۰۷ | ||||||
| جذب دانش | ۱۸.۷ | ۱۱۹ | ||||||
| خروجی نوآوری | ۲۹.۲ | ۳۸ | خروجی‌های دانش و فناوری | ۲۶.۷ | ۵۰ | خلق دانش | ۴۲.۵ | ۲۰ |
| اثرات دانش | ۲۷.۸ | ۶۵ | ||||||
| انتشار دانش | ۹.۸ | ۱۰۳ | ||||||
| خروجی خلاقانه | ۳۱.۸ | ۳۳ | دارایی نامشهود | ۶۰.۲ | ۱۰ | |||
| کالاها و خدمات خلاقانه | ۴.۰ | ۱۰۴ | ||||||
| خلاقیت آنلاین | ۲.۶ | ۷۸ |
جایگاه ایران در زیرشاخص های شاخص جهانی نوآوری
۱. زیرشاخص ورودی نوآوری: رتبه ایران در زیرشاخص ورودی نوآوری به نسبت صعودی و در حال ارتقا بوده است، اما امتیاز ایران در این زیرشاخص افزایش قابل توجهی نداشته و طی این سال‌ها تنها ۳.۳ امتیاز افزایش داشته که این امر ناشی از فشردگی تعداد کشورها در این محدوده از امتیاز زیرشاخص ورودی نوآوری است.
۲. زیرشاخص خروجی نوآوری: امتیاز و رتبه ایران در زیرشاخص خروجی نوآوری صعودی و در حال ارتقا بوده است و از امتیاز ۱۹.۰ و رتبه ۱۲۵ در سال ۲۰۱۴ به امتیاز ۲۹.۲ و رتبه ۳۸ در سال ۲۰۲۲ رسیده است.
۳. معیار نسبت بازده نوآوری: نسبت بازده نوآوری از تقسیم زیرشاخص خروجی نوآوری به زیرشاخص ورودی نوآوری به دست می‌آید. این نسبت درواقع نشان می‌دهد که یک کشور چقدر در تبدیل منابع ورودی نوآوری به محصولات خروجی نوآوری کارایی داشته است.
روند امتیاز ایران در نسبت بازدهی نوآوری طی سالهای ۲۰۱۴ الی ۲۰۲۲ نشان می‌دهد که به طور کلی طی سالهای مذکور امتیاز ایران در نسبت بازدهی نوآوری صعودی بوده و از امتیاز ۰.۵۷ در سال ۲۰۱۴ به امتیاز ۰.۸۰ در سال ۲۰۲۲ رسیده است. این امر نشان می‌دهد که ایران به نسبت کارا منابع ورودی نوآوری را به محصولات خروجی نوآوری تبدیل می‌کند.
جایگاه ایران در ارکان اصلی شاخص جهانی نوآوری
رکن نهادها: روند رتبه و امتیاز ایران در رکن اصلی نهادها طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ نشان می‌دهد به طور کلی رتبه ایران در رکن نهادها بسیار نامناسب است و در سال ۲۰۲۲ رتبه ایران ۱۳۱ از میان ۱۳۲ کشور (رتبه یمن ۱۳۲) بوده است. روند این متغیر نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۱۷ رتبه ایران کمی بهبود داشته و سپس رو به خرابی گذاشته است.
بخش قابل توجهی از این کاهش در امتیاز رکن نهادها ناشی از تغییر در نحوه محاسبه رکن فرعی محیط کسب و کار در سال ۲۰۲۲ است.
رکن سرمایه انسانی و پژوهش: روند رتبه و امتیاز ایران در رکن اصلی سرمایه انسانی و پژوهش طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ نشان می‌دهد به طور کلی رتبه ایران در رکن سرمایه انسانی و پژوهش به نسبت مناسب است و در سال ۲۰۲۲ رتبه ایران ۵۴ از میان ۱۳۲ کشور بوده است. البته این روند در سالهای حدود ۸ رتبه افت داشته است.
رکن زیرساخت: روند رتبه و امتیاز ایران در رکن زیرساخت طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ نشان می‌دهد به طور کلی رتبه ایران در رکن زیرساخت مناسب نیست و در سال ۲۰۲۲ رتبه ایران ۷۵ از میان ۱۳۲ کشور بوده است. روند این متغیر نشان می‌دهد که طی این سال‌ها ایران در رکن زیرساخت افت قابل توجهی داشته و از سال ۲۰۱۹ کمی بهبود یافت.
رکن پیچیدگی بازار: روند رتبه و امتیاز ایران در رکن پیچیدگی بازار طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ نشان می‌دهد به طور کلی رتبه ایران در رکن پیچیدگی بازار تا سال ۲۰۲۰ بسیار نامناسب بود (رتبه ۱۰۸ در سال ۲۰۲۰) اما در سال ۲۰۲۱ با ارتقایی قابل توجه به رتبه ۸۱ و در سال ۲۰۲۲ با جهشی بسیار بلند به رتبه ۱۱ رسید. دلیل این جهش خارق العاده در این رکن ناشی از افزایش قابل توجه در امتیاز رکن فرعی سرمایه گذاری است، به طوری که در رکن فرعی سرمایه گذاری، ایران به رتبه ۱ در جهان در سال ۲۰۲۲ می‌رسد.
رکن پیچیدگی کسب و کار: روند رتبه و امتیاز ایران در رکن پیچیدگی کسب و کار طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ نشان می‌دهد به طور کلی رتبه ایران در رکن اصلی پیچیدگی کسب و کار بسیار نامناسب است (رتبه ۱۱۵ در سال ۲۰۲۲). رتبه ایران از ۱۳۶ در سال ۲۰۱۴ به رتبه ۱۱۱ در سال ۲۰۱۶ ارتقا داشته و سپس در همان سطح تقریباً ثابت باقی مانده است.
رکن خروجی دانش و فناوری: روند رتبه و امتیاز ایران در رکن خروجی دانش و فناوری طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ نشان می‌دهد به طور کلی رتبه ایران در رکن خروجی دانش و فناوری نسبت به رتبه ایران در سایر ارکان تاحدودی مناسب‌تر است (رتبه ۵۰ در سال ۲۰۲۲). این رتبه روند بهبود قابل توجهی داشته، به طوری که از رتبه ۱۱۳ در سال ۲۰۱۴ به رتبه ۴۱ در سال ۲۰۱۸ ارتقا یافته است، اما تا سال ۲۰۲۲ با مقداری افت و خیز در رده پنجاهم جهان قرار گرفته است.
رکن خروجی‌های خلاقانه: روند رتبه و امتیاز ایران در رکن خروجی‌های خلاقانه طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ نشان می‌دهد به طور کلی رتبه ایران در رکن خروجی دانش و فناوری نسبت به رتبه ایران در سایر ارکان تاحدودی مناسب‌تر است (رتبه ۳۳ در سال ۲۰۲۲). رتبه ایران در این بخش روند بهبود مستمر و قابل توجهی داشته و از رتبه ۱۲۸ در سال ۲۰۱۴ به رتبه ۳۳ در سال ۲۰۲۲ ارتقا یافته است.
جایگاه ایران در برخی ارکان فرعی شاخص جهانی نوآوری
رکن فرعی تحقیق و توسعه:
چهار متغیر رکن فرعی تحقیق و توسعه شامل «نسبت تعداد محققان تمام وقت به جمعیت (به ازای میلیون نفر)»، «نسبت مخارج تحقیق و توسعه به تولید ناخالص داخلی»، «میانگین هزینه سه شرکت برتر جهانی در تحقیق و توسعه برحسب میلیون دلار آمریکا» و «میانگین امتیاز سه دانشگاه برتر براساس رتبه بندی جهانی دانشگاهها» است.
روند رتبه و امتیاز ایران در رکن فرعی تحقیق و توسعه از رکن اصلی سرمایه انسانی و پژوهش طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ نشان می‌دهد رتبه ایران در این رکن نسبت به سایر ارکان فرعی تاحدودی مناسب‌تر است (رتبه ۴۷ در سال ۲۰۲۲).
یکی از سنجه های مهم رکن فرعی تحقیق و توسعه، سنجه نسبت محققان تمام وقت به جمعیت است. داده‌های این سنجه نشان می‌دهد داده‌های نرمال نشده، از حدود ۱۴۹۱ نفر (به ازای یک میلیون نفر جمعیت) در سال ۲۰۱۴ به یکباره به ۷۳۶ نفر در سال ۲۰۱۵ کاهش یافته و تا سال ۲۰۱۹ در همین حدود باقی مانده است و از سال ۲۰۲۰ به حدود سالهای ۲۰۱۴ بازگشت.
براساس آخرین رقم (سال ۲۰۲۲) برای این سنجه در پایگاه داده یونسکو ۱۶۵۹.۵ نفر (به ازای یک میلیون نفر جمعیت) است.
یکی دیگر از سنجه های رکن فرعی تحقیق و توسعه، سنجه نسبت مخارج ناخالص تحقیق و توسعه (GERD) به تولید ناخالص داخلی (GDP) است. این سنجه، «هزینه تحقیق و توسعه داخلی» را شامل می‌شود.
این متغیر در فاصله سالهای ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹ کاهش یافته و از سال ۲۰۲۰ با روند افزایشی همراه شده است. روند این متغیر کاهش قابل توجهی طی سالهای ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹ داشته و براساس داده‌های نرمال نشده، از حدود ۰.۷ درصد در سالهای ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ به یکباره به ۰.۳ درصد در سال ۲۰۱۶ کاهش یافته و تا سال ۲۰۱۹ در همین حد باقی مانده است و از سال ۲۰۲۰ به حدود سالهای ۲۰۱۳ به میزان ۰.۸ درصد بازگشته است. آخرین رقم سال ۲۰۲۲ برای این سنجه ۰.۸۸ درصد از GDP است.
رکن فرعی کارکنان دانشی:
پنج متغیر (سنجه) رکن فرعی کارکنان دانشی شامل «نسبت اشتغال دانش بنیان»، «نسبت شرکتهای ارائه دهنده آموزش رسمی»، «نسبت مخارج تحقیق و توسعه GERD»، «اجرا شده توسط کسب و کارها به تولید ناخالص داخلی»، «نسبت مخارج تحقیق و توسعه تأمین مالی شده توسط کسب وکارها به کل مخارج ناخالص تحقیق و توسعه» و «نسبت اشتغال زنان دارای تحصیلات عالی (درصد از کل شاغلان) است.
به طور کلی رتبه ایران در رکن فرعی کارکنان دانشی نسبت به رتبه ایران در سایر ارکان فرعی مناسب نیست (رتبه ۹۷ در سال ۲۰۲۲). رتبه ایران در این رکن طی سالهای ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۱ کاهش داشته و از رتبه ۱۰۴ در سال ۲۰۱۴ به رتبه ۱۳۱ در سال ۲۰۲۱ کاهش داشته اما در سال ۲۰۲۲ به رتبه ۹۷ ارتقا یافته است.
در میان سنجه های کارکنان دانشی، امتیاز نرمال شده اشتغال دانش بنیان طی سالهای بررسی شده روند متغیری داشته، هرچند از سال ۲۰۱۹ تاکنون با افت مواجه شده است. نسبت اشتغال دانش بنیان کشور به کل شاغلین، طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ رو به افزایش بوده و از ۱۵ درصد در سال ۲۰۱۳ به ۱۹.۷ درصد در سال ۲۰۲۲ رسیده است.
رکن فرعی پیوندهای نوآوری
رکن فرعی پیوندهای نوآوری در زیرمجموعه رکن اصلی پیچیدگی کسب وکار قرار دارد و سنجه هایی از جمله همکاری تحقیقاتی دانشگاه و صنعت، توسعه خوشه‌ها، مخارج تحقیق و توسعه تأمین مالی شده از خارج، قراردادهای سرمایه گذاری مشترک و نسبت پروانه‌های اختراع ثبت شده به GDP بررسی می‌شوند.
بررسی وضعیت ایران در سنجه همکاری تحقیقاتی دانشگاه و صنعت، میزان همکاری کسب وکارها و دانشگاهها در تحقیق و توسعه نشان می‌دهد این سنجه طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ نزولی بوده و از ۳۸.۷ در سال ۲۰۱۴ به ۲۷.۷ در سال ۲۰۲۲ کاهش یافته است. روند تغییرات این سنجه نشان می‌دهد که کشور ما در تحقیق و توسعه مشترک صنعت با دانشگاهها ضعیف عمل می‌کند و هرساله با افت مواجه است.
بررسی سنجه توسعه خوشه‌ها نشان می‌دهد روند نرمال شده این سنجه صعودی ملایم بوده و از ۴۰.۷ در سال ۲۰۱۴ به ۴۴.۴ در سال ۲۰۲۲ افزایش یافته که به معنای آن است که تغییرات مثبت اندکی در حوزه خوشه‌های صنعتی اتفاق افتاده است.
بررسی روند سنجه نسبت مخارج ناخالص تحقیق و توسعه با تأمین مالی خارجی نشان می‌دهد که در سرمایه گذاری مشترک نوآوری ضعف بسیار زیادی در کشور وجود دارد.
سنجه نسبت پروانه‌های اختراع ثبت شده به GDP هم نشان می‌دهد ارقام نرمال شده این سنجه طی سالهای تحت بررسی شده عمدتاً بین ۰.۱ تا ۰.۵ متغیر بوده و تنها در سال ۲۰۲۰ بالاترین رقم ۱.۱ برای آن گزارش شده که بدان معناست که ضعف در ثبت اختراع بین المللی سبب کاهش پیوندهای نوآوری بین المللی شده و به تبع بر شاخص نوآوری اثر منفی دارد.
رکن فرعی جذب دانش
پنج متغیر (سنجه) رکن فرعی جذب دانش عبارتند از: پرداخت حق مالکیت فکری، واردات فناوری پیشرفته، واردات خدمات فاوا، سرمایه گذاری مستقیم خارجی (خالص ورودی) و استعدادهای پژوهشی در کسب وکارها.
سنجه پرداخت حق مالکیت فکری (حق امتیاز) در این رکن، میانگین سه ساله پرداختها بابت استفاده از مالکیت فکری را برحسب درصد از کل تجارت خارجی می‌سنجد که بر اساس آن امتیاز وضعیت پرداخت حق مالکیت فکری در ایران در جهان در سالهای مورد بررسی مقدار کمی کاهش داشته است و وضعیت این سنجه در ایران نسبت به کشورهای رقیب مناسب نیست.
سنجه واردات فناوری پیشرفته برحسب درصدی از کل تجارت محاسبه می‌شود. روند سنجه نرمال شده واردات فناوری پیشرفته نشان می‌دهد که واردات فناوری پیشرفته نسبت به بقیه
کشورها طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ به طور نوسانی در حال تغییر است.
سنجه واردات خدمات فاوا شامل واردات خدمات مخابراتی، کامپیوتری و اطلاعاتی برحسب درصدی از کل تجارت خارجی محاسبه می‌شود که روند سنجه نرمال شده واردات خدمات فاوا نشان می‌دهد که واردات خدمات فاوا طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ نوسان محدودی داشته که پایین‌ترین رقم این سنجه در سال ۲۰۲۰ با رقم ۷.۹ و بالاترین رقم این سنجه در سال ۲۰۱۵ با رقم ۱۶.۲ است. این رقم برای سال ۲۰۲۲ برابر با ۸ است.
سنجه سرمایه گذاری مستقیم خارجی، میانگین سه سال اخیر جریان خالص سرمایه گذاری برای کسب سود مدیریتی پایدار (۱۰ درصد یا بیشتر از سرمایه) در شرکتی است که در اقتصادی غیر از اقتصاد سرمایه گذار فعالیت می‌کند. این سری داده‌ها، جریان خالص ورودی (جریان ورودی سرمایه گذاری جدید منهای خروج سرمایه) را در اقتصاد نشان می‌دهد و بر تولید ناخالص داخلی تقسیم می‌شود.
روند سنجه نرمال شده سرمایه گذاری مستقیم خارجی نشان می‌دهد که جریان ورودی خالص سرمایه گذاری نسبت به بقیه کشورها طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ به طور نوسانی در حال افزایش است که از ۱۵.۸ در سال ۲۰۱۴ به ۴۶.۵ در سال ۲۰۲۲ رسیده است.
سنجه استعدادهای پژوهشی در کسب وکارها شامل پژوهشگران در بخش شرکتهای تجاری (به صورت تمام وقت) است و بررسی آن نشان می‌دهد که طی سالهای ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۲ افزایش مختصری در این سنجه رخ داده که از ۱۷.۸ در سال ۲۰۱۶ به ۲۳.۲ در سال ۲۰۲۲ افزایش یافته است.
رکن فرعی خلق دانش
پنج متغیر (سنجه) رکن فرعی خلق دانش عبارتند از: اظهارنامه‌های ثبت اختراع مقیم، اظهارنامه‌های ثبت اختراع جهانی، اظهارنامه‌های مدل کاربردی، انتشار مقالات علمی و فنی و شاخص «اچ» انتشارات استنادپذیر.
سنجه اظهارنامه‌های ثبت اختراع مقیم به درخواستی اطلاق می‌شود که در یک دفتر ثبت اختراع برای یا به نمایندگی از کشور محل اقامت متقاضی با نام اول ثبت شده است. روند سنجه نرمال شده نشان می‌دهد که سنجه اظهارنامه‌های ثبت اختراع نسبت به بقیه کشورها در دو سال اخیر افزایش قابل توجهی داشته و از ۵۳.۸ در سال ۲۰۲۰ به ۸۳.۲ در سال ۲۰۲۱ و به ۷۸.۸ در سال ۲۰۲۲ افزایش یافته است. بهطور کلی وضعیت این سنجه در ایران نسبت به کشورهای رقیب ایران مناسب است. (رتبه ۱۰ در سال ۲۰۲۲ در جهان)
سنجه اظهارنامه‌های ثبت اختراع جهانی به یک درخواست ثبت اختراع بین المللی اشاره دارد که روند آن نشان می‌دهد که سنجه اظهارنامه‌های ثبت اختراع جهانی نسبت به بقیه کشورها طی سالهای ۲۱۰۴ تا ۲۰۲۲ افزایش داشته و از ۰.۱ در سال ۲۰۱۴ به ۶.۱ در سال ۲۰۲۲ افزایش یافته است. ایران در این سنجه از رتبه ۱۱۳ در سال ۲۰۱۴ به رتبه ۴۰ در سال ۲۰۲۲ در بین کشورهای جهان رسیده است.
سنجه تعداد مقالات منتشر شده در علم و فناوری شامل ۱۸۲ دسته تحقیقاتی مختلف متعلق به حوزه‌های تحقیقاتی از جمله مهندسی، شیمی، فیزیک، علوم زیست محیطی، علوم کامپیوتر، ریاضیات، بیوشیمی، زیست شناسی مولکولی، کشاورزی، زیست شناسی سلولی و بسیاری موارد دیگر است. تعداد مقالات از مجموعه‌ای از مجلات تحت پوشش نمایه استنادی علوم SCIE و نمایه استنادی علوم اجتماعی SSCI استخراج می‌شود.
روند سنجه نرمال شده انتشار مقالات علم و فناوری نشان می‌دهد که سنجه انتشار مقالات علم و فناوری نسبت به بقیه کشورها طی سالهای ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ افزایش فوق العاده ای داشته و از ۲۹.۸ در سال ۲۰۱۷ به ۷۰.۸ در سال ۲۰۲۱ رسیده است، اما در سال ۲۰۲۲ با کمی افت به رقم ۶۲.۹ رسید. ایران در این سنجه از رتبه ۳۹ در سال ۲۰۱۴ به رتبه ۱۵ در سال ۲۰۲۲ در بین کشورهای جهان رسیده است.
سنجه شاخص (H) انتشارات قابل استناد، تعداد مقالات منتشر شده هر کشور است که حداقل H استناد دریافت کرده است. روند این سنجه نشان می‌دهد که سنجه شاخص (H) انتشارات قابل استناد نسبت به بقیه کشورها طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ افزایش کمی داشته و از ۱۶.۹ در سال ۲۰۱۴ به ۲۲.۱ در سال ۲۰۲۲ رسیده است. ایران در این سنجه از رتبه ۵۰ در سال ۲۰۱۴ به رتبه ۳۹ در سال ۲۰۲۲ در بین کشورهای جهان رسیده است.
رکن فرعی تأثیر دانش
پنج متغیر (سنجه) رکن فرعی تأثیر دانش عبارتند از: نرخ رشد بهره وری نیروی کار، نرخ تراکم کسب وکارهای جدید، کل هزینه کرد بر نرم افزارهای رایانه‌ای، گواهینامه‌های کیفیت ایزو ۹۰۰۱ و محصولات با فناوری پیشرفته.
سنجه رشد بهره وری نیروی کار که برابر با میانگین سه سال اخیر نرخ رشد تولید ناخالص داخلی واقعی به ازای هر فرد شاغل است. امتیاز سنجه رشد بهره وری نیروی کار ایران از ۳۲.۱ در سال ۲۰۱۵ به رقم (۱۰۰ حداکثر) در سال ۲۰۱۸ افزایش یافته و سپس به رقم ۸.۷ در سال ۲۰۲۰ کاهش یافته است و سپس صعودی شده و به حدود ۵۲.۷ در سال ۲۰۲۲ رسیده است. عواملی مانند تحریم‌های بین المللی و ارزش افزوده بخش نفت بر این متغیر مؤثر هستند.
سنجه نرخ تراکم کسب وکار جدید، ثبت کسب وکارهای جدید به ازای هر هزار نفر جمعیت بین ۱۵ تا ۶۴ سال یا به عبارت دیگر تعداد شرکتهای تازه ثبت شده به ازای هر ۱۰۰۰ نفر در سن کار است. داده‌های این سنجه تا سال ۲۰۲۰ وجود ندارد و برای سال ۲۰۲۲ امتیاز این سنجه برای ایران رقم ۲.۴ ثبت شده که رتبه ۹۰ در میان ۱۳۲ کشور جهان است.
سنجه کل هزینه کرد در نرم افزارهای رایانه‌ای، مجموع هزینه‌های نرم افزار رایانه‌ای برحسب درصد از تولید ناخالص داخلی است. امتیاز ایران در این سنجه از ۱۱.۴ در سال ۲۰۱۴ به رقم ۳۰.۲ در سال ۲۰۲۲ افزایش یافته است. رتبه ایران در این سنجه از رتبه ۶۶ در سال ۲۰۱۴ به رتبه ۳۰ در سال ۲۰۲۲ در بین کشورهای جهان رسیده است.
سنجه گواهینامه‌های کیفیت ایزو ۹۰۰۱ تعداد گواهینامه‌های صادر شده (به ازای هر میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی واقعی) را نشان می‌دهد. امتیاز ایران در این سنجه طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ پایین و در حدودی بین ۳.۱ و ۶.۳ قرار دارد. رتبه ایران در این سنجه از رتبه ۸۹ در سال ۲۰۱۴ به رتبه ۹۴ در سال ۲۰۲۲ در بین کشورهای جهان رسیده است.
سنجه محصولات با فناوری پیشرفته، درصد محصولات با فناوری بالا و متوسط بالا از کل تولیدات کشور را اندازه گیری می‌کند. امتیاز ایران در این سنجه به نسبت باثبات است، به طوری که از ۵۱.۱ در سال ۲۰۱۴ به رقم ۵۰.۶ در سال ۲۰۲۲ رسیده است. با وجود این، رتبه ایران در این سنجه از ۲۵ در سال ۲۰۱۴ به رتبه ۲۹ در سال ۲۰۲۲ افت داشته است.
رکن فرعی انتشار دانش
چهار متغیر (سنجه) رکن فرعی انتشار دانش عبارتند از: دریافت‌های ناشی از مالکیت فکری، صادرات فناوری‌های پیشرفته، صادرات خدمات فاوا و پیچیدگی تولید و صادرات.
در سنجه دریافت‌های ناشی از مالکیت فکری، میانگین سه ساله هزینه‌های استفاده از مالکیت فکری برحسب درصد از کل تجارت خارجی محاسبه می‌شود. امتیاز ایران در این سنجه به نسبت پایین بوده و مناسب نیست.
سنجه صادرات فناوری پیشرفته برحسب درصدی از کل تجارت محاسبه می‌شود. امتیاز ایران در این سنجه طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ در حد پایینی قرار دارد، به طوری که پایین‌ترین رقم این سنجه ۰.۵ در سال ۲۰۲۱ و بالاترین رقم این سنجه ۶.۸ در سال ۲۰۲۰ است. ایران در این متغیر از میان ۱۳۲ کشور جهان، رتبه ۱۱۱ را در سال ۲۰۲۲ دارد، در سال ۲۰۱۴ رتبه ایران ۸۱ بود.
سنجه صادرات خدمات فاوا شامل صادرات خدمات مخابراتی، کامپیوتری و اطلاعاتی برحسب درصدی از کل تجارت خارجی محاسبه می‌شود که امتیاز ایران در این سنجه طی سالهای
۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ در حد پایینی قرار دارد، به طوری که پایین‌ترین رقم این سنجه ۱.۱ در سال ۲۰۲۱ و بالاترین رقم این سنجه ۶.۳ در سال ۲۰۲۰ است. ایران در این متغیر از میان ۱۳۲ کشور جهان، رتبه ۱۲۷ را در سال ۲۰۲۲ دارد در حالی که در سال ۲۰۲۰ رتبه ایران ۹۲ بود.
سنجه پیچیدگی تولید و صادرات براساس شاخص پیچیدگی اقتصادی است. این شاخص که توسط دانشگاه هاروارد تهیه می‌شود. امتیاز ایران در این سنجه در سال ۲۰۲۲ برابر با ۳۳.۴ است.
آمار سنجه نرمال شده سنجه سابق خالص خروجی سرمایه گذاری مستقیم خارجی ایران از سال ۲۰۱۷ با رقم ۲۹.۷ موجود است که در سال ۲۰۲۰ با رقم ۴۱.۵ به اوج خود می‌رسد که افزایش قابل توجه امتیاز ایران در رکن فرعی انتشار دانش در سال ۲۰۱۷ به سبب همین سنجه بوده است.
ایران در سنجه پیچیدگی تولید و صادرات از میان ۱۳۲ کشور جهان، رتبه ۷۸ را در سال ۲۰۲۲ دارد. این در حالی است که رتبه ایران در سنجه سابق خالص خروجی سرمایه گذاری مستقیم خارجی از ۱۰۱ در سال ۲۰۱۷ به رتبه ۶۰ در سال ۲۰۲۰ رسیده بود.
رکن فرعی دارایی‌های نامشهود
چهار متغیر (سنجه) رکن فرعی دارایی‌های نامشهود عبارتند از: اظهارنامه‌های ثبت علائم تجاری، ارزش برند جهانی، طرح‌های صنعتی و پدیدآوری مدل‌های سازمانی و فاوا.
سنجه اظهارنامه‌های ثبت علائم تجاری، تعداد درخواست‌های علامت تجاری مقیم صادر شده در یک دفتر ملی یا منطقه‌ای معین به ازای هر میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی واقعی را نشان می‌دهد. رتبه ایران در سنجه اظهارنامه‌های ثبت علائم تجاری بسیار مناسب است (رتبه ۱ در سال ۲۰۲۲). روند رتبه ایران در این سنجه از ۷ در سال ۲۰۱۸ به رتبه یک در سال ۲۰۲۰ ارتقا یافته و تا سال ۲۰۲۲ در همان سطح باقی مانده است.
سنجه ارزش برند جهانی ارزش برند جهانی، مجموع ارزش برندهای جهانی (در ۵۰۰۰ برند برتر) برحسب درصد از تولید ناخالص داخلی است. رتبه ایران در سنجه ارزش برند جهانی مناسب نیست (رتبه ۷۶ در سال ۲۰۲۲). روند امتیاز نرمال شده در این سنجه طی سالهای ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲ در حدود صفر (۰.۲ در سال ۲۰۲۲) است.
سنجه طرح‌های صنعتی، تعداد طرح‌های موجود در برنامه‌های طرح صنعتی که در یک دفتر ملی یا منطقه‌ای معین ثبت شده است (به ازای هر میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی). رتبه ایران در این سنجه بسیار مناسب است (رتبه ۶ در سال ۲۰۲۲) روند امتیاز ایران در این سنجه از ۳۴.۸ در سال ۲۰۱۶ به ۸۰.۵ در سال ۲۰۲۲ رسیده است.
سنجه شدت دارایی نامشهود، میانگین ارزش دارایی نامشهود ۱۵ شرکت برتر را برحسب درصدی از ارزش کل شرکت محاسبه می‌کند. این سنجه در سال ۲۰۲۲ اضافه شده و دادهای برای ایران در سنجه شدت دارایی نامشهود در گزارش شاخص جهانی نوآوری ۲۰۲۲ ذکر نشده است.
سنجه پدیدآوری مدل‌های سازمانی و فاوا، میزانی که فناوری اطلاعات و ارتباطات سبب شکل گیری مدل‌های سازمانی جدید می‌شود، را می‌سنجد. رتبه ایران در سنجه پدیدآوری مدل‌های سازمانی و فاوا مناسب نبود (رتبه ۹۲ در سال ۲۰۲۲). امتیاز ایران در این سنجه از ۴۳.۷ در سال ۲۰۱۴ به ۴۷.۴ در سال ۲۰۲۱ رسیده بود که البته در سال ۲۰۲۲ سنجه شدت دارایی نامشهود جایگزین آن شد.
مرکز پژوهشهای مجلس در این گزارش پیشنهاد کرده است به منظور توسعه فناوری و نوآوری در کشور و ارتقای جایگاه ایران در شاخص جهانی نوآوری، اتخاذ سیاستهای تشویقی افزایش هزینه کرد بخش خصوصی در تحقیق و توسعه، سیاستهای حمایتی برای آموزش‌های در حین کار و آموزش‌های رسمی کارکنان در بخش خصوصی و دولتی، ارتقای همکاری و ارتباط صنعت و دانشگاه، افزایش همکاری‌های بین المللی در تحقیق و توسعه در دانشگاه و صنعت، افزایش حمایت از حقوق مالکیت فکری و تسهیل انتقال بین المللی فناوری باید در دستور کار قرار گیرد.
کد خبر 5688920منبع: مهر
کلیدواژه: مرکز پژوهشهای مجلس شاخص نوآوری نوآوری ایران کسب و کار دانشگاه ها ارتباط دانشگاه با صنعت حاکمیت سایبری شرکت دانش بنیان نوآوری معاونت علمی فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری تحقیقات علمی فناوری فضایی ماهواره استارت آپ فناوری نانو ایرانسل همراه اول کسب و کار معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اخراج نیروی کار ایران در شاخص جهانی نوآوری سرمایه گذاری مستقیم خارجی واردات فناوری پیشرفته سرمایه انسانی و پژوهش سال ۲۰۲۲ رسیده جایگاه ایران در شاخص سال ۲۰۱۴ به رتبه تولید ناخالص داخلی ایران در رکن خروجی کل تجارت خارجی قابل توجهی داشته تحقیق و توسعه مدل های سازمانی ارزش برند جهانی ۷ در سال ۲۰۱۴ دارایی نامشهود سنجه در سال مالکیت فکری میانگین سه سال سالهای ۲۰۱۶ باقی مانده پیچیدگی بازار محاسبه می شود برحسب درصد ۵ در سال ۲۰۲۲ سال ۲۰۲۲ بالاترین رقم ۷ در سال ۲۰۲۲ ۲ در سال ۲۰۲۲ دست می آید مناسب تر ارتقا یافته رکن زیرساخت انتشار دانش افزایش قابل درصد در سال سال ۲۰۲۰ سال ۲۰۱۸ سال ۲۰۲۱ سال ۲۰۲۰ سال ۲۰۱۶ سایر ارکان مناسب نیست نسبت مخارج بین المللی کسب وکارها کاهش یافته تا ۲۰۲۲ کشور برتر پنج متغیر رتبه ۱ خلق دانش رکن اصلی سال ۲۰۱۹ سال ۲۰۱۷ جذب دانش ۴ در سال ۱ در سال ۶ در سال ۸ در سال ۳ در سال ۹ در سال ثبت شده داده ها سال ها تا سال
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۹۳۷۱۵۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چه تیم‌هایی در جام جهانی باشگاه‌ها 2025 شرکت می‌کنند؟
تورنمنت باشگاهی فیفا تابستان سال آینده شروع می‌شود و بیشتر نمایندگان آن مشخص شده‌اند
طرفداری | جام جهانی باشگاه‌ها 2025، بیست‌ویکمین دوره از این تورنمنت باشگاهی فیفا و اولین دوره‌ای است که با نسخه‌ای جدید برگزار خواهد شد.
نسخه جدید جام جهانی باشگاه‌ها (جام باشگاه‌های جهان) از 15 ژوئن تا 13 ژوئیه 2025 (25 خرداد تا 22 تیر 1404) در ایالات متحده آمریکا همراه با 32 تیم از 6 کنفدراسیون برگزار می‌شود. 12 تیم از اروپا، 6 تیم از آمریکای جنوبی، 4+1 تیم از آمریکای شمالی، 4 تیم از آفریقا، 4 تیم از آسیا، 1 تیم از اقیانوسیه و 1 سهمیه میزبان که متعلق به ایالات متحده آمریکا است، در این تورنمنت شرکت می‌کنند.
12 تیم اروپایی شرکت‌کننده در جام جهانی باشگاه‌ها مشخص شده بودند و با صعود ماملودی سان‌داونز آفریقای جنوبی و اسپرانس تونس، نمایندگان آفریقا نیز تکمیل شدند. حالا 26 تیم حاضر در جام جهانی باشگاه‌های 2025 مشخص شده‌اند و فقط 5 سهمیه دیگر به‌همراه نماینده میزبان باید تعیینِ تکلیف شوند.
تیم‌های حاضر در جام جهانی باشگاه‌ها 2025تیم‌های زیر در جام باشگاه‌های جهان 2025 شرکت می‌کنند:
| یوفا | چلسی | برنده لیگ قهرمانان اروپا 21-2020 | 14 مارس 2023 | 3 (آخرین: 2021) |
| رئال مادرید | برنده لیگ قهرمانان اروپا 22-2021 | 14 مارس 2023 | 7 (آخرین: 2022) | |
| منچسترسیتی | برنده لیگ قهرمانان اروپا 23-2022 | 10 ژوئن 2023 | 2 (آخرین: 2023) | |
| بایرن مونیخ | رنکینگ 4 ساله یوفا | 17 دسامبر 2023 | 3 (آخرین: 2020) | |
| پاری سن ژرمن | رنکینگ 4 ساله یوفا | 17 دسامبر 2023 | 1 | |
| اینتر | رنکینگ 4 ساله یوفا | 17 دسامبر 2023 | 2 (آخرین: 2010) | |
| پورتو | رنکینگ 4 ساله یوفا | 17 دسامبر 2023 | 1 | |
| بنفیکا | رنکینگ 4 ساله یوفا | 17 دسامبر 2023 | 1 | |
| بروسیا دورتموند | رنکینگ 4 ساله یوفا | 6 مارس 2024 | 1 | |
| یوونتوس | رنکینگ 4 ساله یوفا | 12 مارس 2024 | 1 | |
| اتلتیکو مادرید | رنکینگ 4 ساله یوفا | 16 آوریل 2024 | 1 | |
| ردبول سالزبورگ | رنکینگ 4 ساله یوفا | 17 آوریل 2024 | 1 | |
| کونمبول | پالمیراس برزیل | برنده کوپا لیبرتادورس 2021 | 14 مارس 2023 | 3 (آخرین: 2021) |
| فلامنگو برزیل | برنده کوپا لیبرتادورس 2022 | 14 مارس 2023 | 3 (آخرین: 2022) | |
| فلومیننزه برزیل | برنده کوپا لیبرتادورس 2023 | 4 نوامبر 2023 | 2 (آخرین: 2023) | |
| ؟ | برنده کوپا لیبرتادورس 2024 | 30 نوامبر 2024 | ؟ | |
| ؟ (احتمالا ریورپلاته آرژانتین) | رنکینگ 4 ساله کونمبول | ؟ | ؟ | |
| ؟ (احتمالا بوکاجونیورز آرژانتین) | رنکینگ 4 ساله کونمبول | ؟ | ؟ | |
| CAF | الاهلی مصر | برنده لیگ قهرمانان آفریقا 23-2022 | 14 مارس 2023 | 10 (آخرین: 2023) |
| وداد کازابلانکا مراکش | برنده لیگ قهرمانان آفریقا 21-2022 | 13 مارس 2023 | 3 (آخرین: 2022) | |
| اسپرانس تونس | رنکینگ 4 ساله CAF | 26 آوریل 2024 | 4 (آخرین: 2019) | |
| ماملودی سان‌داونز آفریقای جنوبی | رنکینگ 4 ساله CAF | 26 آوریل 2024 | 2 (آخرین: 2016) | |
| AFC | الهلال عربستان | برنده لیگ قهرمانان آسیا 2021 | 14 مارس 2023 | 4 (آخرین: 2022) |
| اوراواردز ژاپن | برنده لیگ قهرمانان آسیا 2022 | 6 مه 2023 | 4 (آخرین: 2023) | |
| العین امارات / یوکوهاما مارینوس ژاپن | برنده لیگ قهرمانان آسیا 24-2023 | 25 مه 2024 | ؟ | |
| اولسان هیوندای کره جنوبی | رنکینگ 4 ساله AFC | 17 آوریل 2024 | 3 (آخرین: 2020) | |
| کونکاکاف | مونتری مکزیک | برنده لیگ قهرمانان کونکاکاف 2022 | 14 مارس 2023 | 6 (آخرین: 2021) |
| سیاتل ساوندرز آمریکا | برنده لیگ قهرمانان کونکاکاف 2022 | 14 مارس 2023 | 2 (آخرین: 2022) | |
| لئون مکزیک | برنده لیگ قهرمانان کونکاکاف 2023 | 4 ژوئن 2023 | 2 (آخرین: 2023) | |
| ؟ | برنده لیگ قهرمانان کونکاکاف 2024 | 2 ژوئن 2024 | ؟ | |
| OFC | اوکلندسیتی نیوزیلند | بهترین تیم رنکینگ 4 ساله OFC | 17 دسامبر 2023 | 12 (آخرین: 2023) |
| میزبان (کونکاکاف) | نامشخص از ایالات متحده آمریکا | نماینده میزبان | ؟ | 1 |
آمریکای جنوبی: حضور ریورپلاته و بوکاجونیورز از آرژانتین به‌عنوان بهترین تیم‌های رنکینگ 4 ساله کونمبول قطعی به‌نظر می‌رسد. هنوز تکلیف کوپا لیبرتادورس 2024 مشخص نیست.
آسیا: فینال لیگ قهرمانان آسیا 24-2023 بین تیم‌های العین امارات و یوکوهاما مارینوس ژاپن برگزار می‌شود و برنده این جدال، سهمیه آخر آسیا را به دست می‌آورد.
آمریکای شمالی، مرکزی و حوزه دریای کارائیب: چهار تیم پاچوکا، کلوب آمه‌ریکا و مونتری از مکزیک و کلمبوس کرو از آمریکا به نیمه‌نهایی لیگ قهرمانان کونکاکاف رسیده‌اند. هر تیمی غیر از مونتری قهرمان شود، سهمیه باقی‌مانده کونکاکاف را کسب می‌کند. اگر مونتری قهرمان شود، فیلادلفیا یونیون از طریق رنکینگ 4 ساله کونکاکاف صعود می‌کند.
میزبان: هنوز نماینده آمریکا به‌عنوان میزبان مسابقات اعلام نشده است.
از دست ندهید ????????????????????????
ژوزه مورایس: باافتخار مسلمان شدم و عضوی از یک خانواده ایرانی‌ام آرنه اسلوت سرمربی جدید لیورپول لغو قانون رشد چگونه فوتبال ایتالیا را نابود می‌کند؟ بازیکن فرانسوی به دلیل عوارض واکسن کرونا از فایزر شکایت کرد!
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»